Coraz bardziej zaawansowany wiek kadry naukowej pracującej w uczelni i brak młodych ludzi zainteresowanych pracą akademicką może, w nieodległej perspektywie, doprowadzić do zmniejszenia się liczby studentów. W ślad za tym będzie też mniej specjalistów niezbędnych dla dalszego rozwoju polskiej gospodarki.
Niezwykle ważny i pilny do rozwiązania problem luki pokoleniowej w kształceniu kadr IT był tematem dyskusji panelowej zorganizowanej przez Łódzki Klaster ICT we współpracy z Politechniką Łódzką i Uniwersytetem Łódzkim.
Na spotkaniu w Sali Senatu Politechniki Łódzkiej rektor Politechniki Łódzkiej prof. Krzysztof Jóźwik we wprowadzającym wystąpieniu, przedstawił dane o wynagrodzeniach nauczycieli akademickich zaangażowanych w kształcenie informatyków i zestawił je z wynagrodzeniami w przedsiębiorstwach IT. Dysproporcje w wynagrodzeniach są ogromne od 3000 w przypadku pracowników na początku kariery do ponad 20 tysięcy dla profesorów i ekspertów IT w biznesie.
Rektor zauważył, że „w murach uczelni mamy inteligencje naturalną – ale już wkrótce może zabraknąć kadr, które powinny uczyć sztuczną inteligencję”.
Rektor prof. Krzysztof Jóźwik
foto: Barbara Konarzewska
Dane pokazują dysproporcje w wynagrodzeniu
W dyskusji moderowanej przez dr Dominikę Kaczorowską-Spychalską, dyrektor Centrum Inteligentnych Technologii UŁ udział wzięli: prof. PŁ Andrzej Romanowski, prorektor ds. kształcenia, Grzegorz Trzciński, Technology Business Development & Site Manager Łódź w Eviden GDC (przewodniczący Komitetu Sterującego Łódzkiego Klastra ICT) oraz Marek Walczak, Program Manager w HARMAN Connected Services (przewodniczący Zespołu Zadaniowego ds. Kształcenia Łódzkiego Klastra ICT).
Dyskusja, w której uczestniczyli i przysłuchiwali się przedstawiciele kilkudziesięciu firm z regionu łódzkiego, dotyczyła m.in. kluczowych przyczyn powstawania luki pokoleniowej, w tym atrakcyjności pracy na uczelniach. Praca na uczelni i w firmach daje szereg możliwości: realizację ciekawych projektów, zagraniczne delegacje i kontakty międzynarodowe. Jednak nieatrakcyjne (w porównaniu do przemysłu) – a wręcz irracjonalnie niskie (!) wynagrodzenia naukowców powodują dramatyczny spadek liczby nowych nauczycieli akademickich.
Paneliści: dr Dominika Kaczorowska-Spychalska i Grzegorz Trzciński
foto: Barbara Konarzewska
Konsekwencje takiej sytuacji będą widoczne już wkrótce - brak kadry na uczelniach przełoży się na zmniejszenie liczby absolwentów kierunków IT niezbędnych dla gospodarki. Lukę pokoleniową w specjalnościach ICT należy traktować jako „bombę demograficzną z opóźnionym zapłonem”.
Ogólny wniosek z debaty to konieczność zwiększenia budżetu dla szkolnictwa w Polsce, tak aby zniwelować lukę pokoleniową i uniknąć negatywnej selekcji do zawodów nauczycielskich. Konieczne jest zbliżenie poziomu wynagrodzeń w IT w uczelniach i firmach, by ograniczyć odpływ z uczelni do szeroko pojętego biznesu.
Propozycje rozwiązań problemu
Panel dyskusyjny był wstępem do burzliwej dyskusji, w której głos zabrali reprezentanci przedsiębiorstw i łódzkich szkół wyższych. Omówiono propozycje systemowe uzdrowienia sytuacji, jak np. odprowadzenie niewielkiej części podatków CIT od firm IT lub PIT pracowników IT funkcjonujących na obszarze województwa/miasta bezpośrednio do uczelni działających na tym terenie. Inną opcją mogłoby być przekazanie do uczelni pewnej części podatku od dochodów informatyków z przychodów z praw autorskich i pokrewnych.
W dyskusji moderowanej przez dr Dominikę Kaczorowską-Spychalską udział wzięli: Grzegorz Trzciński, prof. PŁ Andrzej Romanowski oraz Marek Walczak
foto: Anna Dąbrowska-Wosiak
Dodatkowo, pojawił się pomysł na „Solidarity Payment” dla uczelni - mechanizm płatności solidarnościowej stosowanej przez FIFA. Jest to system ekwiwalentu za wyszkolenie zawodnika płacony do klubu, w którym piłkarz się kształcił do 23. roku życia.
W czasie debaty poruszono również działania doraźne, do realizacji lokalnie w krótkim czasie. Możliwymi do wdrożenia rozwiązaniami jest chociażby pozyskanie do prowadzenia dydaktyki np. przedmiotów projektowych z IT, specjalistów zatrudnionych w przedsiębiorstwach, czy wsparcie samorządów, które mogą wynajmować naukowcom lokale mieszkalne z zasobu miasta po preferencyjnych stawkach.
Ważny jest też problem postrzegania Łodzi jako miasta atrakcyjnego do życia. Dyskutowano także możliwości zacieśnienia współpracy pomiędzy łódzkim biznesem a uczelniami, zarówno projektowej, jak i w obszarze kształcenia.
W dyskusji podkreślano, że zaproponowane działania wspierające uczelnie/pracowników uczelni należy traktować jako inwestycje, bez których wkrótce załamie się dotychczasowy model rozwoju gospodarczego w naszym kraju, a przedsiębiorstwa IT wobec braku wykształconych kadr, przeniosą swoje miejsca pracy poza Polskę.
